Alles over achtbanen

De geschiedenis, de spanning en de sensatie…

Met kloppend hart stap je in het treintje. Je drukt de beugel stevig tegen je lichaam aan en wacht af wat komen gaat. Heel langzaam rijdt de trein het station uit. Je maakt meer vaart en de ketting pakt de wagentjes vast. Takke-takke-takke-tak. Je wordt naar boven getrokken, steeds hoger en hoger. Je kunt nu over het hele park kijken. De spanning neemt toe. En dan plots gaat de trein over het hoogste punt heen. Je kunt niet meer terug. In sneltreinvaart glijd je de diepte in. Dan volgt een minuut vol scherpe bochten, diepe dalen en steile heuvels. Razendsnel. Je weet niet waar je moet kijken en schreeuwt de longen uit je lijf. Dit is zeker één van de spannendste minuten uit je leven. Na amper zestig adembenemende seconden wordt de trein afgeremd en rijd je langzaam het station weer binnen. Yes! Je hebt het gedaan; een ritje in die spannende achtbaan. 

Soorten en maten

Achtbanen. Ze zijn er in alle soorten en maten. Van treintjes die niet hoger gaan dan het plafond van je slaapkamer en dan twee achtjes rijden. Tot banen die groter zijn dan de hoogste kerktoren, met treintjes die over een wirwar van rails rijden. Van stalen achtbanen tot houten. Van achtbanen met een ketting op een lift, tot banen waarop de treinen worden afgeschoten als met een katapult. Van achtbanen met draaiende karretjes, achteruit rijdende treinen, met loopings en kurkentrekkers tot wagentjes die sneller gaan dan de snelste raceauto. Het kan allemaal in een achtbaan.

Russische Bergen

De allereerste achtbaan werd al rond het jaar 1450 gebouwd. In Rusland maakte men een houten bouwwerk waar men als het gesneeuwd had met een slee van af gleed. De Russische constructies waren soms wel 25 meter hoog. Iedereen vond het spannend, maar echt veilig was het niet. Rond het jaar 1784 komen de Russen op het idee om wieltjes onder de slee te maken, zodat ze het hele jaar van de baan kunnen racen. De soldaten van Napoleon nemen het idee mee naar Frankrijk en bouwen daar hun eigen Montagnes Russes, Russische Bergen, zoals ze de achtbanen noemen.

Looping

In 1804 heeft Frankrijk de eerste echte achtbaan en veertig jaar later komt er zelfs een achtbaan met een looping. De bouwers zijn bang dat mensen een ritje in die roller coaster niet zullen overleven en ze testen de baan daarom uit met apen en kippen als passagiers. Later mogen er mensen in, maar dat is geen succes: er gebeuren heel veel ongelukken op de loopingbaan en de attractie wordt snel weer gesloten.

Spoorlijn

In Frankrijk wordt de achtbaan in de jaren daarna steeds minder populair, maar in de Verenigde Staten vindt men rollercoasters steeds leuker. De allereerste is eigenlijk de Mauch Chunk Gravity Railroad. Die spoorlijn werd gebouwd om de mijnen met de haven te verbinden. Het traject liep langzaam naar beneden, waardoor de treinen uit zichzelf gingen rijden. Later trokken ezels de trein weer terug naar boven. Vanaf 1872 was de spoorlijn niet meer nodig voor het vervoer van kolen en mochten gasten meerijden op de baan; de eerste achtbaan van Amerika was geboren.

Ideeën

De Amerikaan LaMarcus Adna Thompson bedacht een wielsysteem waardoor de karretjes haast niet meer van de baan af konden raken. En zijn landgenoot John Miller kwam met het idee om onder de treintjes een terugrolbeveiliging te maken, waardoor ze niet meer per ongeluk terug van de heuvel af konden rijden. Je kunt die terugrolbeveiliging ook horen: het is het bekende klikkende geluid als je de heuvel opgetrokken wordt.

Moderne achtbaan

Er zijn nog meer uitvinders die goede plannen hadden om achtbanen nog leuker, spannender en veiliger te maken. De Duitser Anton Schwarzkopf bijvoorbeeld. Hij bouwde halverwege de vorige eeuw moderne achtbanen voor kermissen en later ook voor pretparken. Schwarzkopf bedacht de allereerste veilige loopingachtbaan (de Revolution in het Amerikaanse park Magic Mountain, in 1976) en hij bouwde in 1979 de eerste Looping Star, die tot 2016 nog in Slagharen stond.

Lang, hoog en snel

De allereerste stalen achtbaan was de Matterhorn Bobsleds, die in 1959 in Disneyland in Californië werd gebouwd. Nu zijn er stalen achtbanen in alle soorten en maten. Héél snelle, zoals de Formula Rossa in Ferrari World in Abu Dhabi, die 240 kilometer per uur haalt. Of heel hoge, zoals Kingda Ka in het Amerikaanse park Six Flags Great Adventure, die 139 meter hoog is. Of heel lange: de Steel Dragon in het Japanse Nagashima Spa Land meet maar liefst 2479 meter. Ook in onze omgeving hebben we lange, hoge en snelle banen. De hoogste stalen achtbaan in de Benelux is Goliath in Walibi Holland: ruim 46 meter hoog. De snelste is Fury in Bobbejaanland met een topsnelheid van 107 kilometer. De hoogste en snelste houten achtbaan in de Benelux is Troy in Toverland: 35 meter hoog en op zijn snelst negentig kilometer.

G-krachten

Weet je wat een achtbaan zo spannend maakt? Dat zijn de g-krachten en de airtime. G-krachten heb je in drie soorten: positieve, negatieve en zijwaartse. Positieve g-krachten voel je als je door de snelheid ín het treintje wordt gedrukt. Bij negatieve g-krachten lijkt het alsof je uit het karretje wordt getild. Dat voel je als het treintje over een heuvel vliegt. Je komt helemaal los van je stoeltje en dat gevoel wordt ook wel airtime genoemd. Zijwaartse g-krachten voel je in een bocht: je wordt dan naar links of rechts tegen de zijkant van het karretje gedrukt. Maar je mag al deze namen vergeten als je straks weer eens in een achtbaan zit. Je moet gewoon genieten en… gillen!

Veiligheid voorop!

Op het moment dat jij in een treintje van een achtbaan stapt, wil je er zeker van zijn dat de attractie ook echt veilig is. Daarom wordt elke attractie uitgebreid getest en dagelijks gecontroleerd. Lees meer over de veiligheid in attractieparken: klik hier!