De geschiedenis van pretparken

Oude achtbaan in Tivoli in Kopenhagen
Pretparken bestaan eigenlijk al honderden jaren. Alleen heetten de parken vroeger anders en stonden er nog geen spectaculaire, spannende attracties in.

Al vijfhonderd jaar geleden waren er ‘pretparken’. Nog zonder achtbanen of andere snelle attracties, maar al wel met prachtige tuinen, optredens en leuke spelletjes. De pretparken van toen werden ‘lusthoven’ genoemd. Ze lagen meestal bij een kasteel of in park of vlakbij een stad.

Volksfeest rond 1800Kermissen

In de Middeleeuwen waren er ook boerenkermissen: een jaarlijks feest met muziek, kraampjes met koopwaar en veel eten en drinken. Na de Tweede Wereldoorlog – halverwege de vorige eeuw – kwamen er op de kermissen ook attracties, zoals een draaimolen, een rupsbaan, een reuzenrad en botsautootjes.

Entree betalen

Slimmeriken kwamen op het idee om de lusthof en de kermis samen te voegen. Er kwamen vaste plekken waar mensen konden wandelen en meteen ook van leuke activiteiten en attracties konden genieten. Om die parken kwam een hek. Bezoekers moesten entree betalen om binnen te mogen. Dat waren de eerste echte pretparken.

Houten achtbaan in pretpark Bakken, de RutschebanenLusthof

Het oudste attractiepark ter wereld is Bakken. Het ligt bij Kopenhagen, de hoofdstad van Denemarken. De poorten van het park gingen voor het eerst open in 1583. Het was toen nog een lusthof, zonder grote attracties. De bezoekers kwamen vooral voor de waterbron die er ontdekt was; men kon er fris en schoon water halen. Later kwamen er gezellige kraampjes in het park. Daar konden de bezoekers eten kopen en flessen om het bronwater in te bewaren.

Achtbaan

In 1756 maakte de Deense koning Frederick de Vijfde van Bakken een echt pretpark. Zijne Koninklijke Hoogheid voegde er attracties, spelletjes en restaurants aan toe. Bakken bestaat nog steeds. Het park heeft bijna veertig attracties. Eén van de populairste is de Rutschebanen. Dat is Deens voor ‘achtbaan’. De houten baan werd in 1932 gebouwd en draait nog steeds rondjes!

De band van Tivoli voor de ingangspoort van het pretparkStadsparken

Andere oude en nog steeds heel bekende parken zijn Tivoli in Kopenhagen en Prater in Wenen, de hoofdstad van Oostenrijk. Tivoli werd geopend in 1843 en het Prater stamt uit 1766. Het zijn alle twee stadsparken: ze liggen midden in de stad. Bezoekers gaan er ook heen voor concerten, om gezellig te wandelen of om een hapje te eten. En voor de attracties natuurlijk!

Verenigde Staten

De pretparken zoals we ze nu kennen – met leuke attracties in een prachtige omgeving – zijn overgewaaid uit de Verenigde Staten. Daar waren rond 1900 honderden kleine en grote attractieparken. Eén van de bekendste was Coney Island, vlakbij de miljoenenstad New York. Maar helaas ging het in de eerste helft van de vorige eeuw steeds slechter met de meeste pretparken in Amerika. Heel veel parken moesten sluiten, andere werden verwaarloosd en zagen er slecht uit.

Het kasteel van Doornroosje, 1955, Disneyland Anaheim (V.S.)

Walt Disney

De beroemde filmmaker Walt Disney baalde er van dat de pretparken bij hem in de buurt er zo ongezellig uitzagen. Hij ging dikwijls met zijn twee dochters naar een park. Terwijl zij rondjes draaiden in de draaimolen en Walt op een bankje langs de kant zat te wachten, bedacht hij hoe een pretpark er veel beter uit kon zien. Zo kwam Walt op het idee voor Disneyland, een park waar zijn tekenfilms tot leven zouden komen. En een park waar niet allen kinderen, maar ook volwassenen leuke dingen konden doen en beleven.

Lap grond

In 1953 kocht Disney een grote lap grond, ten zuiden van Los Angeles, een grote stad in de staat Californië, aan de westkust van de Verenigde Staten. Hij bedacht met zijn medewerkers de prachtigste plannen voor het Het vliegende olifantje Dumbo in Disneyland Anaheimpark. Er kwamen themagebieden in: een land vol fantasie, een gebied met spannende avonturen en een gedeelte gewijd aan de toekomst.

Succes

Alle attracties zagen er schitterend uit. Disneyland opende op 17 juni 1955. Zoiets hadden de mensen nog nooit gezien! Miljoenen bezoekers bezochten het park van Walt en het werd een groot succes. Zo groot, dat er zelfs nieuwe Disneyland-parken werden gebouwd, in de Amerikaanse staat Florida, Parijs (Frankrijk), Tokio (Japan), Hongkong en Shanghai (China).

De Vliegende Hollander in de EftelingEfteling

In Nederland was de Efteling het eerste bekende pretpark. Het park in Kaatsheuvel ging in 1951 open met een speeltuin en een theehuis. Een jaar later kwam er een Sprookjesbos bij. Dat bos vol prachtige sprookjestaferelen was bedacht door de bekende tekenaar Anton Pieck. Het was meteen een succes. De Efteling breidde steeds verder uit, met een spookslot, achtbanen en een wildwaterbaan. Tegenwoordig is de Efteling het grootste park van de Benelux.

Genieten

In vijfhonderd jaar is het pretpark veranderd van een simpel vermaakspark tot een plek waar je dagenlang kunt genieten. Steeds vaker zie je bij pretparken hotels en bungalows staan. Geen wonder: er is ook zoveel te doen en te beleven. Pretparken zijn de leukste plekken ter wereld die er bestaan!

Wil je nog meer weten over pretparken? Kijk dan ook eens op de ‘grote’ Parkplanet.